Bulut Bilişim Nedir?

Bulut bilişim, en basit ifadesiyle, daha hızlı yenilik, esnek kaynaklar ve ölçek ekonomileri sunmak için sunucular, depolama, veritabanları, ağ iletişimi, yazılım, analitik ve zeka dahil olmak üzere bilgi işlem hizmetlerinin İnternet (“bulut”) üzerinden sunulmasıdır. Genellikle yalnızca kullandığınız bulut hizmetleri için ödeme yaparsınız, bu da işletim maliyetlerinizi düşürmenize, altyapınızı daha verimli çalıştırmanıza ve iş ihtiyaçlarınız değiştikçe ölçeklendirmenize yardımcı olur.

Genel ve hibrit bulutların savunucuları, bulut bilişimin şirketlerin önceden BT altyapı maliyetlerinden kaçınmasına veya en aza indirmesine olanak tanıdığını belirtiyor. Savunucuları ayrıca bulut bilişimin, kuruluşların gelişmiş yönetilebilirlik ve daha az bakım ile uygulamalarını daha hızlı çalıştırmalarına ve çalıştırmalarına olanak tanıdığını ve BT ekiplerinin dalgalı ve öngörülemeyen talebi karşılamak için kaynakları daha hızlı ayarlamasına olanak tanıyarak hızlı bilgi işlem yeteneği sağladığını iddia ediyor.

Bulut Bilişimin Faydaları

Bulut bilişim, işletmelerin BT kaynakları hakkındaki geleneksel düşünce tarzından büyük bir değişimdir. Kuruluşların bulut bilişim hizmetlerine yönelmesinin yedi yaygın nedeni şunlardır:

Maliyet

Bulut bilişim, donanım ve yazılım satın alma ve yerinde veri merkezlerini (sunucu rafları, güç ve soğutma için 24 saat elektrik ve altyapıyı yönetmek için BT uzmanları) kurma ve çalıştırma sermaye masrafını ortadan kaldırır. Hızlı bir şekilde eklenir.

Hız

Bulut bilişim hizmetlerinin çoğu, self servis ve isteğe bağlı olarak sağlanır; bu nedenle, çok büyük miktarlarda bilgi işlem kaynakları bile, genellikle yalnızca birkaç fare tıklamasıyla dakikalar içinde tedarik edilebilir, bu da işletmelere çok fazla esneklik sağlar ve kapasite planlaması üzerindeki baskıyı azaltır.

Küresel Ölçek

Bulut bilişim hizmetlerinin faydaları, esnek olarak ölçeklenebilme özelliğini içerir. Bulutta bu, doğru miktarda BT kaynağının (örneğin, daha fazla veya daha az bilgi işlem gücü, depolama, bant genişliği) tam ihtiyaç duyulduğu anda ve doğru coğrafi konumdan sağlanması anlamına gelir.

Üretkenlik

Yerinde veri merkezleri, genellikle donanım kurulumu, yazılım düzeltme eki oluşturma ve diğer zaman alıcı BT yönetimi işleri gibi çok sayıda “raf ve yığınlama” gerektirir. Bulut bilişim, bu görevlerin çoğuna olan ihtiyacı ortadan kaldırır, böylece BT ekipleri daha önemli iş hedeflerine ulaşmak için zaman harcayabilir.

Verim

En büyük bulut bilişim hizmetleri, düzenli olarak en yeni nesil hızlı ve verimli bilgi işlem donanımına yükseltilen dünya çapındaki güvenli veri merkezleri ağında çalışır. Bu, uygulamalar için azaltılmış ağ gecikmesi ve daha büyük ölçek ekonomileri dahil olmak üzere tek bir kurumsal veri merkezi üzerinde çeşitli avantajlar sunar.

Güvenilirlik

Bulut bilişim, veriler bulut sağlayıcının ağındaki birden fazla yedekli sitede yansıtılabildiğinden veri yedeklemeyi, olağanüstü durum kurtarmayı ve iş sürekliliğini daha kolay ve daha ucuz hale getirir.

Güvenlik

Birçok bulut sağlayıcısı, genel olarak güvenlik duruşunuzu güçlendiren ve verilerinizi, uygulamalarınızı ve altyapınızı olası tehditlerden korumaya yardımcı olan geniş bir politika, teknoloji ve kontrol seti sunar.

Bulut Bilişim Türleri

Tüm bulutlar aynı değildir ve tek bir bulut bilişim türü herkes için uygun değildir. İhtiyaçlarınız için doğru çözümü sunmaya yardımcı olmak için birkaç farklı model, tür ve hizmet geliştirilmiştir.

İlk olarak, bulut hizmetlerinizin uygulanacağı bulut dağıtım türünü veya bulut bilgi işlem mimarisini belirlemeniz gerekir. Bulut hizmetlerini dağıtmanın üç farklı yolu vardır: genel bulutta, özel bulutta veya hibrit bulutta.

Genel Bulut

Genel bulutlar, sunucular ve depolama gibi bilgi işlem kaynaklarını İnternet üzerinden sunan üçüncü taraf bulut hizmeti sağlayıcılarına aittir ve bunlar tarafından işletilir. Microsoft Azure, genel buluta bir örnektir. Genel bir bulutla, tüm donanım, yazılım ve diğer destekleyici altyapı, bulut sağlayıcısına aittir ve bu sağlayıcı tarafından yönetilir. Bu hizmetlere erişir ve hesabınızı bir web tarayıcısı kullanarak yönetirsiniz.

Özel Bulut

Özel bulut, yalnızca tek bir işletme veya kuruluş tarafından kullanılan bulut bilgi işlem kaynaklarını ifade eder. Özel bir bulut, şirketin yerindeki veri merkezinde fiziksel olarak bulunabilir. Bazı şirketler, özel bulutlarını barındırmaları için üçüncü taraf hizmet sağlayıcılarına da ödeme yapar. Özel bulut, hizmetlerin ve altyapının özel bir ağ üzerinde sürdürüldüğü buluttur.

Hibrit Bulut

Hibrit bulutlar, veri ve uygulamaların aralarında paylaşılmasına izin veren teknolojiyle birbirine bağlı genel ve özel bulutları birleştirir. Hibrit bulut, verilerin ve uygulamaların özel ve genel bulutlar arasında hareket etmesine izin vererek işletmenize daha fazla esneklik, daha fazla dağıtım seçeneği sunar ve mevcut altyapınızı, güvenliğinizi ve uyumluluğunuzu optimize etmenize yardımcı olur.

Tarihçesi

“Bulut bilgi işlem” ifadesine yapılan atıflar, ilk bilinen bir Compaq şirket içi belgesinde 1996 yılında ortaya çıktı.

Bulut sembolü, 1977 gibi erken bir tarihte orijinal ARPANET’te ve 1981’de CSNET’te bilgi işlem ekipmanı ağlarını temsil etmek için kullanıldı – her ikisi de İnternet’in öncülleriydi. Bulut kelimesi İnternet için bir metafor olarak kullanılmış ve telefon şemalarında bir ağı belirtmek için standartlaştırılmış bulut benzeri bir şekil kullanılmıştır. Bu basitleştirmeyle, bir ağın uç noktalarının nasıl bağlandığına ilişkin ayrıntıların diyagramı anlamakla ilgili olmadığı ima edilir.

Temmuz 2002’de Amazon, “geliştiricilerin kendi başlarına yenilikçi ve girişimci uygulamalar geliştirmelerini sağlamak” amacıyla yan kuruluşu Amazon Web Services’i kurdu. Mart 2006’da Amazon, Basit Depolama Hizmetini (S3) ve ardından aynı yılın Ağustos ayında Elastic Compute Cloud’u (EC2) tanıttı. Bu ürünler, IaaS’yi daha ucuz ve isteğe bağlı fiyatlandırma temelinde sunmak için sunucu sanallaştırmasının kullanılmasına öncülük etti.

Nisan 2008’de Google, Google App Engine’in beta sürümünü yayınladı. App Engine, kullanıcıların Python, Node.js ve PHP gibi ortak dilleri/teknolojileri kullanarak web uygulamaları oluşturmaları için eksiksiz bir altyapı ve dağıtım platformu sağlayan bir PaaS (türünün ilk örneği) idi. Amaç, kullanıcıların bu tür uygulamaları kolayca dağıtabilecekleri ve talebe göre ölçeklendirebilecekleri bir platform oluştururken, bir IaaS modeline özgü bazı idari görevlere olan ihtiyacı ortadan kaldırmaktı.

2008’in başlarında, RESERVOIR Avrupa Komisyonu tarafından finanse edilen projede geliştirilen NASA’nın Nebula’sı, özel ve hibrit bulutların konuşlandırılması ve bulutların federasyonu için ilk açık kaynaklı yazılım oldu.

2008 yılının ortalarında Gartner, bulut bilişimin “BT hizmetleri tüketicileri, BT hizmetlerini kullananlar ve bunları satan kişiler arasındaki ilişkiyi şekillendirmek için” bir fırsat olduğunu gördü ve “kuruluşların şirkete ait donanım ve yazılım varlıklarından, şirkete ait donanım ve yazılım varlıklarına geçiş yaptığını gözlemledi. kullanım başına hizmet tabanlı modeller”, böylece “bilgisayar kullanımına öngörülen geçiş … bazı alanlarda BT ürünlerinde çarpıcı bir büyüme ve diğer alanlarda önemli düşüşlerle sonuçlanacaktır.”

2008’de ABD Ulusal Bilim Vakfı, büyük miktarda veriyi analiz etmek için Google-IBM küme teknolojisini kullanan akademik araştırmaları finanse etmek için Küme Keşif programını başlattı. 2009’da, Fransa hükümeti Project Andromède’yi hükümetin 285 milyon € harcayacağı bir “egemen bulut” veya ulusal bulut bilişim oluşturacağını duyurdu. Girişim kötü bir şekilde başarısız oldu ve Cloudwatt 1 Şubat 2020’de kapatıldı.

Şubat 2010’da Microsoft, Ekim 2008’de duyurulan Microsoft Azure‘u piyasaya sürdü.

Temmuz 2010’da, Rackspace Hosting ve NASA ortaklaşa OpenStack olarak bilinen açık kaynaklı bir bulut yazılımı girişimini başlattı. OpenStack projesi, standart donanım üzerinde çalışan bulut bilişim hizmetleri sunan kuruluşlara yardımcı olmayı amaçlamaktadır. İlk kod, NASA’nın Nebula platformunun yanı sıra Rackspace’in Bulut Dosyaları platformundan geldi. Bir açık kaynak teklifi olarak ve CloudStack, Ganeti ve OpenNebula gibi diğer açık kaynak çözümleriyle birlikte, birkaç önemli topluluğun dikkatini çekti. Birkaç çalışma, bu açık kaynak tekliflerini bir dizi kritere göre karşılaştırmayı amaçlamaktadır.

1 Mart 2011’de IBM, Smarter Planet’i desteklemek için IBM SmartCloud çerçevesini duyurdu. Smarter Computing temelinin çeşitli bileşenleri arasında bulut bilişim kritik bir parçadır. 7 Haziran 2012’de Oracle, Oracle Bulut’u duyurdu. Bu bulut teklifi, kullanıcılara Uygulamalar (SaaS), Platform (PaaS) ve Altyapı (IaaS) katmanları dahil olmak üzere bir dizi entegre BT çözümüne erişim sağlayan ilk ürün olmaya hazırlanıyor.

Mayıs 2012’de Google Compute Engine, Aralık 2013’te Genel Kullanıma sunulmadan önce önizlemede yayınlandı.

2019’da Linux, Microsoft Azure’da kullanılan en yaygın işletim sistemiydi. Aralık 2019’da Amazon, gerçekten tutarlı bir hibrit deneyim için AWS altyapısını, AWS hizmetlerini, API’lerini ve araçlarını neredeyse tüm müşteri veri merkezlerine, ortak konum alanlarına veya şirket içi tesislere genişleten tam olarak yönetilen bir hizmet olan AWS Outposts’u duyurdu.

Bulut barındırma ile geleneksel web hosting arasındaki fark nedir?

Bulut barındırma şirketleri, bir müşterinin web barındırma ihtiyaçlarını karşılamak için fiziksel sunucu alanını kullanan hizmetlere güvenmek yerine, bir an önce büyütülebilen veya küçültülebilen sanal alan kullanır.

Özel veya paylaşılan geleneksel barındırma nasıl çalışır?

Geleneksel barındırma alanı içinde, hizmetler ya tahsis edilir ya da paylaşılır. Her seçeneğin avantajları vardır.

Dedicated (özel) barındırma, bir müşterinin kendi işlem gücüne, bant genişliğine, belleğe ve sabit disk alanına sahip olan bir sunucunun tamamı için ödeme yapmasını gerektirir. Özel barındırma pahalı olabilir.

Paylaşımlı barındırma ile şirketler tek bir sunucuyu paylaşır. Her kullanıcı, o sunucuda belirli bir miktarda depolama alanı için ödeme yapar ve bant genişliğini paylaşır.

Paylaşılan barındırma, geleneksel barındırmadan daha düşük maliyetlidir, ancak ödün, birden fazla şirketin web trafiği aynı sunucu tarafından desteklendiğinden, web sitesinin yüklenmesi yavaş olabilir. Ayrıca, web siteniz paylaşılan hizmetin sınırlarını aşarsa, sizden ekstra ücret alınabilir.

Bulut tabanlı web barındırma nasıl çalışır?

Geleneksel web barındırma, fiziksel sunucu alanına dayanırken, bulut tabanlı barındırma, her kullanıcı için sanal sunucu alanı oluşturur. Hizmetler, barındırma bant genişliği yükünün birden çok sunucuya dağıldığı bir “kullandıkça öde” modeli kullanır. Barındırılan her siteyi birden çok sunucu idare ettiğinden, büyük bir elektrik kesintisi dışında kesinti süresi nadirdir. Bir web sitesinde bir sorun varsa veya yüksek miktarda ziyaretçi varsa, aynı hizmetteki diğer siteler etkilenmez.

Not: Özel ve paylaşılan web barındırmanın artıları ve eksileri vardır. Özel web barındırma ile işletmeler ihtiyaçları için tek bir sunucu için ödeme yaparken, paylaşılan bir web barındırma seçeneğiyle birden fazla işletme bir sunucuyu paylaşır. Özel barındırma daha maliyetlidir. Paylaşımlı barındırma daha ucuzdur, ancak sunucuyu paylaştığınız tüm sitelere giden trafik nedeniyle web sitenizde yavaşlamalar olabilir.

Herşey Hizmet Olarak Sunulur

Bulut “yığını” oluşturan birkaç katman vardır. Yığın, bulut bilişimin temel altyapısını oluşturan çerçevelerin, araçların ve diğer bileşenlerin birleşimini ifade eder. Buna Hizmet Olarak Altyapı (IaaS), Hizmet Olarak Platform (PaaS) ve Hizmet Olarak Yazılım (SaaS) modülleri dahildir. Bu hizmetler, müşterilere bulut ortamlarında değişen düzeylerde kontrol ve sorumluluk sağlar.

Altyapı Hizmeti (Infrastructure as a Service)

IaaS ile müşteri, işletim sistemi ve ara katman yazılımından veri ve uygulamalara kadar her şeyi yönetmekten sorumludur. Servis sağlayıcı, sanallaştırma, sunucular, depolama ve ağ sorumlulukları gibi diğer görevleri yerine getirir. Müşterilerden CPU döngüleri, bellek, bant genişliği ve daha fazlası gibi kullandıkları kaynak sayısına göre ücret alınır. IaaS ürünlerine örnek olarak Amazon Web Services ve Microsoft Azure dahildir.

Bazı işletmeler, verilerini ve uygulamalarını buluta taşıdıkları “kaldırma ve değiştirme” stratejilerinin bir parçası olarak IaaS’ı kullanır. Örneğin, küçük bir işletme, dosya, e-posta ve web sunucularını şirket içinde barındırmak yerine buluta taşıyabilir.

Diğerleri, IaaS’yi olağanüstü durum kurtarma planlarının bir parçası olarak kullanabilir. Bulut hizmeti sağlayıcıları, çeşitli veri merkezlerinde yedekli yedeklemeler depolar. Veri merkezlerinden birinde sorun olsa bile verileriniz başka bir yerde güvenle saklanır. Bu, işletmelere verilerini fidye almaları, yanlışlıkla silinmeleri veya bir sel, yangın veya başka bir doğal afet nedeniyle yok olmaları durumunda kurtarma olanağı sağlar.

Hizmet Olarak Platform (Platform as a Service)

PaaS çözümleri, müşterilere kendi uygulamalarını geliştirmeleri, test etmeleri ve barındırmaları için bir yer sağlar. Müşteri kendi verilerini ve yazılımlarını yönetmekten sorumludur ve hizmet sağlayıcı diğer her şeyi halleder. PaaS çözümleri ile yazılım güncellemeleri, işletim sistemleri veya depolama ihtiyaçları konusunda endişelenmenize gerek yok. PaaS müşterileri, tükettikleri bilgi işlem kaynakları için ödeme yapar. PaaS çözümlerine örnek olarak Google App Engine veya SAP Cloud verilebilir.

Hizmet Olarak Yazılım (Software as a Service)

SaaS modelinde müşteriler, sağlayıcı tarafından barındırılan bir uygulamayı kullanmak için lisans satın alır. IaaS ve PaaS modellerinden farklı olarak, müşteriler belirli bir bilgi işlem kaynağının ne kadarını tükettiklerinden ziyade genellikle kullanıcı başına yıllık veya aylık abonelik satın alırlar. Popüler SaaS çözümlerinin bazı örnekleri Microsoft 365, Dropbox ve DocuSign olabilir.

SaaS çözümleri, en yeni ve en iyi çözümleri dağıtmak için finansal ve/veya BT kaynaklarına sahip olmayan küçük işletmeler için mükemmeldir. Yalnızca kendi donanımınızı dağıtmanın getirdiği maliyet ve işçilik endişelerini ortadan kaldırmakla kalmaz, aynı zamanda yazılımın yüksek ön maliyetleri hakkında endişelenmenize de gerek kalmaz. Çok sayıda büyük işletme, SaaS çözümlerinin sağladığı esneklik ve çeviklikten de yararlandı. Özetle, yazılımınız her zaman güncel olduğundan, kuruluşunuzdaki hiç kimsenin yazılım güncellemelerini yönetme konusunda endişelenmesine gerek yoktur.

Kaynak: https://www.pcmag.com/how-to/what-is-cloud-computing

Türkiye’de Bulut Bilişim

Türkiye’de bulut bilişime yönelik yoğun bir ilgi söz konusudur, Kamu sektöründe Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı’nın yaptığı çalışmalar dikkat çekicidir. Fakat bulut bilişim alanında verilerin güvenliği konusunda herhangi bir yasal düzenleme mevcut değildir.

Bussiness Software Alliance (BSA) tarafından yayınlanan küresel çapta bulut bilişimin gelişiminde etkili olan ülkeler sıralamasında 24 ülke arasında Türkiye 17. sıradadır.