Bilişim Nedir?

Bilişim, verileri kullanarak problemleri çözmek için bilgi biliminin ilkelerini uygular. Bilgi işleme pratiğini ve bilgi sistemleri mühendisliğini içerir. Arayüzlerin, organizasyonların, teknolojilerin ve sistemlerin inşasının yanı sıra insanlar ve bilgi arasındaki etkileşimi de dikkate alır. Bu nedenle bilişim, bilgisayar bilimi, bilgi sistemleri, bilgi teknolojisi ve istatistik gibi birçok akademik disiplini kapsar.

Bilgisayarların ortaya çıkışından bu yana, bireyler ve kuruluşlar bilgiyi dijital olarak giderek daha fazla işlemektedir. Bu da, bilgi teknolojilerinin sosyal etkisinin incelenmesi de dahil olmak üzere, bilişimsel, matematiksel, biyolojik, bilişsel ve sosyal yönleri olan bilişim çalışmalarına yol açmıştır.

Bilgi Teknolojileri Nedir?

Bilgi teknolojisi (BT), her türlü elektronik veriyi oluşturmak, işlemek, depolamak, güvenliğini sağlamak ve değiş tokuş etmek için herhangi bir bilgisayar, depolama, ağ ve diğer fiziksel cihazlar, altyapı ve süreçlerin kullanılmasıdır. Tipik olarak BT, kişisel veya eğlence amaçlı kullanılan teknolojinin aksine iş operasyonları bağlamında kullanılır. BT’nin ticari kullanımı hem bilgisayar teknolojisini hem de telekomünikasyonu kapsar.

Harvard Business Review, bilgi teknolojisi terimini, sınırlı bir işlev kapsamını gerçekleştirmek üzere tasarlanmış amaca yönelik olarak tasarlanmış makineler ile çeşitli görevler için programlanabilen genel amaçlı bilgi işlem makineleri arasında bir ayrım yapmak için ortaya attı. BT endüstrisi 20. yüzyılın ortalarından itibaren geliştikçe, bilgi işlem kapasitesi artarken, cihaz maliyeti ve enerji tüketimi azalırken, günümüzde yeni teknolojilerin ortaya çıkmasıyla devam eden bir döngü.

Bilişim Nedir soruna özetle bu şekilde cevap vermek mümkündür. Şimdi konuyu biraz daha detayları ve geçmişiyle ele alalım:

Bilişim Kelime Kökeni

1956’da Alman bilgi uzmanı Karl Steinbuch ve mühendis Helmut Gröttrup, bilgi işlemenin en eski ticari uygulamalarından biri olan Quelle posta siparişi yönetimi için Bilgi-Anlage’ü geliştirdiklerinde Bilgi-Anlage kelimesini kullandılar. Sonrasında Nisan 1957’de Steinbuch, Enformatik: Automatische Informationsverarbeitung (“Bilişim: Otomatik Bilgi İşleme”) adlı bir makale yayınladı.

Almanca Bilişim kelimesi genellikle ingilizce’ye üniversiteler tarafından bilgisayar bilimi veya teknik üniversiteler tarafından bilgisayar bilimi ve mühendisliği (Teknoloji enstitüleri için Almanca eşdeğerleri) olarak çevriliyor. Bilişim aynı zamanda bilgi işlem, bilimsel bilgi işlem veya bilgi ve bilgisayar teknolojisine de çevrilmiştir.

Fransızca bilişim terimi 1962’de Philippe Dreyfus tarafından yazılmıştır. Aynı ay Walter F. Bauer (1924-2015) ve yazılım şirketi Enformatik A.Ş.’nin kurucu ortakları tarafından bağımsız olarak önerilmiştir. Yeni disiplinin terimi hızla Avrupa’ya yayılmıştır. Ancak Amerika Birleşik Devletleri’nde aynı etki olmamıştır.

Yıllar boyunca, bilişimin birçok farklı tanımı geliştirilmiştir. Bunların çoğu bilişimin özünün şu kavramlardan biri olduğunu iddia etmektedir:

• Bilgi işleme, algoritmalar
• Hesaplama,
• Bilgi,
• Algoritmik süreçler,
• Hesaplama süreçleri veya hesaplama sistemleri.

Türkiye’de Bilişim kelimesi bilmek fiilinin bir türevi olan bilişmek fiilinden çıkmıştır. İlk kez Aydın Köksal tarafından kullanılmıştır. “Bilişim Nedir” sorusuna cevap ararken bu kelimenin yaratıcısını da unutmamak gerekir.

Bilişimin Tarihi

Bilişimin ilk kullanımlarından biri, sağlık hizmetlerinde bilgisayar kullanımının başlamasıyla 1950’lerde olmuştur. Alanla ilgilenen ilk uygulayıcılar kısa sürede resmi eğitim programları olmadığını ve 1960’ların sonlarına kadar hiçbirinin ortaya çıkmadığını öğrendiler. Mesleki gelişim bu nedenle sağlık bilişiminin gelişiminde önemli bir rol oynadı.

Bu yeni terim Batı Avrupa’da kısa zamanda kabul edilmiştir. Hatta İngilizce dışında, İngilizce “bilgisayar bilimi” veya “bilgisayar bilimi” tarafından kabaca çevrilen bir anlam geliştirdi.

Bilişim, bilimsel bilginin yapısını ve özelliklerini (belirli bir içerik değil), ayrıca bilimsel bilgi etkinliğinin düzenliliğini, teorisini, tarihini, metodolojisini ve organizasyonunu araştıran bilim disiplinidir.

Farklı Anlamlarla Kullanımı

Bazı ülkelerde, yerel yorumlara bağlı olarak, “bilişim” terimi, bilgi sistemleri, bilgi bilimi, bilgi kuramı, bilgi mühendisliği, bilgi teknolojisi, bilgi işleme gibi eş anlamlarda kullanılıyor.

Almanya’da, enformatik terimi neredeyse tam olarak modern bilgisayar bilimine karşılık gelir. Buna göre, kıta Avrupasındaki üniversiteler genellikle “bilişimi” bilgisayar bilimi, bazen de bilgi ve bilgisayar bilimi olarak çevirirler, ancak teknik üniversiteler bunu bilgisayar bilimi ve mühendisliği olarak çevirebilirler.

Bununla birlikte, Amerika Birleşik Devletleri’nde, enformatik terimi çoğunlukla veri bilimi, kütüphane bilimi veya ABD’de ilk kez ortaya çıktığı sağlık hizmetlerinde (biyomedikal bilişim) uygulamaları bağlamında kullanılıyor.

Bunların dışında, Washington Üniversitesi bu terimi sosyal bilişime atıfta bulunmak için kullandı. Bazı ülkelerde, bu terim doğal hesaplama ve sinirsel hesaplama ile ilişkilidir.

Ayrıca, Kanada Hükümeti, bu terimi çeşitli departmanlara ağ ve bilgisayar hizmetleri sunan operasyonel birimlere atıfta bulunmak için kullanır.

Bulut Bilişim Nedir?

Bulut bilişim, kullanıcı tarafından doğrudan etkin yönetim olmaksızın, özellikle veri depolama (bulut depolama) ve bilgi işlem gücü olmak üzere bilgisayar sistem kaynaklarının isteğe bağlı olarak kullanılabilirliğidir. Büyük bulutlar genellikle, her biri bir veri merkezi olan birden çok konuma dağıtılmış işlevlere sahiptir. Bulut bilişim, tutarlılık ve ölçek ekonomileri elde etmek için kaynakların paylaşımına dayanır ve tipik olarak sermaye giderlerinin azaltılmasına yardımcı olabilecek, ancak aynı zamanda habersiz kullanıcılar için beklenmeyen işletme giderlerine yol açabilecek bir “kullandıkça öde” modeli kullanılır.

Kökeni

“Bulut bilgi işlem” ifadesine yapılan atıflar, ilk bilinen bir Compaq şirket içi belgesinde 1996 yılında ortaya çıktı.
Bulut sembolü, 1977 gibi erken bir tarihte orijinal ARPANET’te ve 1981’de CSNET’te bilgi işlem ekipmanı ağlarını temsil etmek için kullanıldı – her ikisi de İnternet’in öncülleriydi. Bulut kelimesi İnternet için bir metafor olarak kullanılmış ve telefon şemalarında bir ağı belirtmek için standartlaştırılmış bulut benzeri bir şekil kullanılmıştır. Bu basitleştirmeyle, bir ağın uç noktalarının nasıl bağlandığına ilişkin ayrıntıların diyagramı anlamakla ilgili olmadığı ima edilir.

Bulut terimi, 1993 yılında Apple’ın yan ürünü General Magic ve AT&T’nin Telescript ve PersonaLink teknolojilerini tanımlarken kullandığı dağıtık bilgi işlem platformlarına atıfta bulunmak için kullanıldı.

Temmuz 2002’de Amazon, “geliştiricilerin kendi başlarına yenilikçi ve girişimci uygulamalar geliştirmelerini sağlamak” amacıyla yan kuruluşu Amazon Web Services’i kurdu. Mart 2006’da Amazon, Basit Depolama Hizmetini (S3) ve ardından aynı yılın Ağustos ayında Elastic Compute Cloud’u (EC2) tanıttı. Bu ürünler, IaaS’yi daha ucuz ve isteğe bağlı fiyatlandırma temelinde sunmak için sunucu sanallaştırmasının kullanılmasına öncülük etti.

Nisan 2008’de Google, Google App Engine’in beta sürümünü yayınladı. App Engine, kullanıcıların Python, Node.js ve PHP gibi ortak dilleri/teknolojileri kullanarak web uygulamaları oluşturmaları için eksiksiz bir altyapı ve dağıtım platformu sağlayan bir PaaS (türünün ilk örneği) idi. Amaç, kullanıcıların bu tür uygulamaları kolayca dağıtabilecekleri ve talebe göre ölçeklendirebilecekleri bir platform oluştururken, bir IaaS modeline özgü bazı idari görevlere olan ihtiyacı ortadan kaldırmaktı.

Şubat 2010’da Microsoft, Ekim 2008’de duyurulan Microsoft Azure‘u piyasaya sürdü.
Temmuz 2010’da, Rackspace Hosting ve NASA ortaklaşa OpenStack olarak bilinen açık kaynaklı bir bulut yazılımı girişimini başlattı. OpenStack projesi, standart donanım üzerinde çalışan bulut bilişim hizmetleri sunan kuruluşlara yardımcı olmayı amaçlamaktadır.

İlk kod, NASA’nın Nebula platformunun yanı sıra Rackspace’in Bulut Dosyaları platformundan geldi. Bir açık kaynak teklifi olarak ve CloudStack, Ganeti ve OpenNebula gibi diğer açık kaynak çözümleriyle birlikte, birkaç önemli topluluğun dikkatini çekti. Birkaç çalışma, bu açık kaynak tekliflerini bir dizi kritere göre karşılaştırmayı amaçlamaktadır.

1 Mart 2011’de IBM, Smarter Planet’i desteklemek için IBM SmartCloud çerçevesini duyurdu. Smarter Computing temelinin çeşitli bileşenleri arasında bulut bilişim kritik bir parçadır.

7 Haziran 2012’de Oracle, Oracle Bulut’u duyurdu. Bu bulut teklifi, kullanıcılara Uygulamalar (SaaS), Platform (PaaS) ve Altyapı (IaaS) katmanları dahil olmak üzere bir dizi entegre BT çözümüne erişim sağlayan ilk ürün olmaya hazırlanıyor.

Mayıs 2012’de Google Compute Engine, Aralık 2013’te Genel Kullanıma sunulmadan önce önizlemede yayınlandı.

2019’da Linux, Microsoft Azure’da kullanılan en yaygın işletim sistemiydi. Aralık 2019’da Amazon, gerçekten tutarlı bir hibrit deneyim için AWS altyapısını, AWS hizmetlerini, API’lerini ve araçlarını neredeyse tüm müşteri veri merkezlerine, ortak konum alanlarına veya şirket içi tesislere genişleten tam olarak yönetilen bir hizmet olan AWS Outposts’u duyurdu.

Bilişim Nedir Sorusuna Wikipedia Tarzında Cevap Vermeye Çalıştık

Bu blog yazımızda Bilişim Nedir? sorusunu Wikipedia tarzında detaylı ve anlaşılır bir biçimde cevaplamaya çalıştık. Makaleyi yazarken en çok aşağıda paylaştığımız ingilizce wikipedia sayfasından faydalandık. Kaynak: https://en.wikipedia.org/wiki/Informatics